Oş Devlet Üniversitesi

İlahiyat Fakültesi, Kırgızistan'ın en büyük üniversitesi olan Oş Devlet Üniversitesi ile Ankara Üniversitesi arasında 1993 yılında imzalanan "Akademik ve Kültürel İşbirliği Protokolü" çerçevesinde kurulmuş olup eğitim-öğretim faaliyetlerini de aynı protokole bağlı olarak programlayıp yürütmektedir1.
İran'da İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasına ve Afganistan'da Sovyet destekli rejimin iktidardan uzaklaştırılmasına paralel olarak diğer Müslüman Sovyet toplumlarında olduğu gibi Kırgız toplumunda da İslam'a yönelme olmuştu2. Bu yönelme Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, siyasi baskıların kalkmasının akabinde hızlanmış3, bölgede yaşayan unsurlar kendi kültürel kökenlerini aramaya başlamış ve bir öze dönüş hareketi gerçekleşmiştir. İşte Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi böylesi bir sosyal/psikolojik ve dinî ihtiyacın hissedildiği bir dönemde kurulmuştur4. Ayrıca ülkede üniversite, fakülte veya medrese düzeyinde, farklı niteliklerde, sayıları yaklaşık olarak kırk civarında olan din öğretimi kurumları5 da bulunmaktadır.
Fakülte dil ve bilgisayar laboratuarları, kütüphane ve konferans salonu ile donatılmış eğitim-öğretim binası, yurt binası, fakültede görev yapan misafir öğretim üyelerine tahsis edilmiş altı dairelik lojmanı, Osmanlı mimarisi tarzında inşa edilmiş camii, çiçeklendirilmiş ve ağaçlandırılmış bahçesi ile bir Osmanlı külliyesini andırmaktadır.

Finansal desteğin Türkiye Diyanet Vakfınca karşılandığı fakültede eğitim-öğretim hizmetleri Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanlığı'nın koordinatörlüğünde yürütülmektedir.
Fakültenin yirmisi kız altmış kişilik kontenjanı vardır. Fakültenin öğretim süresi hazırlık sınıfı hariç dört yıldır. Öğrenciler, Türkiye'de tamamladıkları hazırlık sınıfında6 Türkçe, Arapça, Kur'an-ı Kerim ve Temel Dinî Bilgiler öğrenmekte, bu süre boyunca Türkiye'nin tarihî, kültürel ve doğal güzelliklere sahip yörelerinde incelemeler yapmaktadırlar. Öğretim dili Kırgızca ve Türkiye Türkçesi olan fakültede Türkiye standartlarında eğitim-öğretim verilmektedir. Klasik dinî metinleri okuyacak ve anlayacak düzeyde Arapçayı da öğrenmeyi hedefleyen öğrenciler ayrıca Rusça ve İngilizce dersleri de almaktadırlar. Öğrenciler diğer fakültelerde olduğu gibi ikinci sınıftan itibaren öğretmenlik uygulamasına katılmaktadırlar.
Mezuniyet aşamasına gelen öğrenciler Bişkek'ten gelen Eğitim Bakanlığı temsilcisi, Din İşleri Komisyonu, Oş Üniversitesi ve İlahiyat Fakültesi temsilcileri, dekan, dekan yardımcısı ve öğretim üyelerinden oluşan bir komisyon tarafından "devlet sınavı" denilen bir sınava alınmaktadır. Sınav tez savunması ve bilim sınavı olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Tez savunması son sınıfta hazırlanan ve "diploma işi" denilen bir tezin öğrenci tarafından anlatılması ve savunulması şeklinde olmaktadır. Mezuniyet tezi, genellikle ikinci sınıfta hazırlanan ve sınıf geçme tezi olarak sunulan bir konunun üçüncü ve dördüncü sınıflarda giderek genişletilmesiyle oluşturulmakta, Kırgızca ve Türkçe olarak yazılmaktadır. Bilim sınavı ise felsefe veya eğitim bilimleri alanlarında seçilmiş olan soruların sözlü olarak cevaplandırılmasıyla yapılmaktadır. Bilim sınavında öğrencilere beş yıl öğrenim gördükleri ilahiyat alanı ile ilgili soru verilmemektedir.

Fakülteden mezun olan başarılı ve yetenekli öğrenciler, yapılan sınavlarda başarılı oldukları takdirde, fakültenin öğretim elemanı kadrosunu oluşturmak amacıyla, lisansüstü eğitim için tekrar Türkiye'ye gönderilmekte ve lisansüstü eğitimlerini Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde tamamlamaktadırlar.
Araştırmanın amacı Kırgızistan Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin Kırgızistan'daki coğrafi bölgeler açısından durumlarını, ailelerinin ekonomik yapılarını, toplum içerisindeki sosyal statülerini, Fakülte'den yararlanma düzeylerini ve mesleğe yönelik beklentilerini ortaya koymaktır. Bu sayede İlahiyat Fakültesi üzerinden Kırgızistan'ın genel dinî durumu hakkında da bilgi verilmiş olacaktır.